Prezydent podziela zastrzeżenia Ordo Iuris do nowelizacji prawa o zgromadzeniach

pl.wikipedia.org, Adrian Grycuk

Złożony 28 grudnia 2016 r. do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Prezydenta RP o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 13 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach potwierdza słuszność zastrzeżeń zgłaszanych kilka tygodni temu przez Instytut Ordo Iuris.

Prezydent wskazał m.in., że jego zdaniem niedopuszczalne jest wprowadzenie automatycznego zakazu odbywania zgromadzeń „zwykłych” (tj. organizowanych na dotychczasowych zasadach) w miejscu, w którym odbywać miałoby się zgromadzenie „cykliczne”. Zakaz ten nakładać mógłby wojewoda, w trybie tzw. zarządzenia zastępczego – od którego w myśl nowelizacji nie będzie można się odwołać. Zdaniem Prezydenta stanowi to pozbawienie obywateli prawa do sądowej kontroli decyzji administracyjnych i naruszenie zasady równości wobec prawa – od decyzji o zakazie zgromadzenia wydanej przez organ gminy można się odwołać; w przypadku gdy zarządzenie wydawałby wojewoda, trybu odwoławczego nie ma.

We wniosku Prezydenta wskazano także na wątpliwości, jakie budzi zapisanie w nowelizacji różnych terminów do zgłaszania zgromadzeń „zwykłych” i „cyklicznych”. Pierwsze z nich mogą być zgłaszane z wyprzedzeniem 30 dni; drugie – nawet na 7 dni przed datą pierwszego z cyklu zgromadzeń. Może prowadzić do nieuzasadnionego blokowania zarejestrowanych wcześniej zgromadzeń „zwykłych” przez zgłoszone później zgromadzenia „cykliczne”.

Przypomnijmy, że na początku grudnia eksperci Instytutu Ordo Iuris zgłaszali w Senacie propozycje poprawek do ustawy, których wprowadzenie pozwoliłyby uniknąć wątpliwości co do jej zgodności z Konstytucją. W myśl tych poprawek, najlepszym rozwiązaniem byłby brak automatycznego zakazu odbywania w tym samym miejscu i czasie zgromadzeń „zwykłych” i „cyklicznych” – jeśli tylko dałoby się je przeprowadzić w sposób pokojowy. Brak takiego automatyzmu pozwalałby na należytą ochronę konstytucyjnej wolności zgromadzeń, przy jednoczesnym umożliwieniu zarejestrowania cyklu manifestacji, gdy byłoby to należycie uzasadnione.

W sytuacji gdy zakaz ten został jednak wprowadzony, część przepisów nowelizacji – zamiast chronić podstawowe prawa obywateli – może utrudnić korzystanie z nich. Wątpliwości te powinien wyjaśnić Trybunał Konstytucyjny – i dlatego dobrze, że Prezydent wystąpił w trybie kontroli prewencyjnej z wnioskiem o zbadanie konstytucyjności nowelizacji prawa o zgromadzeniach.